Ondernemersvereniging Evofenedex moest in de politieke arena continu de meerwaarde van luchtvracht voor Nederlandse ondernemers bewijzen, terwijl het aantal vrachtvluchten op Schiphol structureel kromp door de slotschaarste. Maar nu zijn vrachtvluchten inmiddels de uitzondering op de regel geworden. Bij alle vliegverboden en restricties worden vrachtvluchten uitgezonderd vanwege het cruciale transport van medische goederen en vaccins. Ook voor het aanjagen van economisch herstel en het ondersteunen van exportkansen blijft luchtvracht essentieel, mede gezien de chaos in de containerlijnvaart.

Schiphol doet nu weer mee op vrachtgebied, maar instrumenten voor de borging van vrachtvluchten op Schiphol blijven noodzakelijk. Met Dick Benschop bij Schiphol staat er weer iemand aan het roer met een duidelijke ondernemersvisie, iemand die al voor de uitbraak van Covid-19 de bijdrage van luchtvracht aan de Nederlandse economie en Schiphol als bedrijf erkende. Internationale bedrijven geven aan Nederland de voorkeur als draaischijf van Europa. Hightech, agri, biotech en farmaceutische ondernemers kunnen excelleren door de diensten die door alle partijen op en rond Schiphol worden geboden. Tel daarbij op de marktbenadering van de douane en inspecties, en dan hebben we het op de grond goed voor elkaar.Maar nu nog in de lucht.

Benschop zag al eerder het risico van het verlies van vrachtvluchten en pleitte al vóór de corona­crisis voor een aparte slotpool voor vrachtvluchten. Ook Evofenedex heeft hier eerder voor gepleit, om zo de positie van vrachtvluchten te borgen en daarmee het grote belang voor ondernemers te ondersteunen. Inmiddels heeft de uitrol ervan vertraging opgelopen omdat de meeste luchtvaartmaatschappijen er nog niet warm voor lopen.Het herstel van de luchtvaart zal de aloude strijd om slots op Schiphol weer doen oplaaien. Laat vrachtvluchten daar dit keer niet de dupe van zijn. De verwachting is dat het herstel van zakelijk vliegverkeer achterblijft bij dat van de vakantie- en low cost-vluchten. Zakenmensen zullen minder vliegen door de ervaring met online meetings, maar ook vanwege duurzaamheid. Met het achterblijven van zakelijke reizigers zal ook de ontwikkeling van belly-vracht achterblijven. Extra vrachtvluchten blijven dus noodzakelijk om deze weggevallen capaciteit op te vangen. Waakzaamheid is geboden als het slotregime weer streng wordt toegepast, er geen extra vrachtvluchten meer mogelijk zijn en eventuele ruimte wordt opgesnoept door de groei van het low cost- en het vakantiesegment.

De Europese Commissie kondigde voor de pandemie aan dat ze de EU-slotverordening zou herzien. Dat is een belangrijke ontwikkeling, want de huidige regels zijn de oorzaak van de groei van het aantal low cost- en vakantievluchten en de krimp van het aantal vrachtvluchten, doordat die elke vlucht hetzelfde behandelen, ongeacht de bijdrage aan de economie of netwerkkwaliteit. Door een motie van GroenLinks moet Nederland bij de onderhandelingen over de herziening van de slotregeling inzetten op meer bevoegdheden van lidstaten om de netwerkkwaliteit en verduurzaming mee te nemen bij de toewijzing van een slot. In de vorig jaar gepresenteerde luchtvaartnota staat dat het vrachtbelang mee moet wegen in de bepaling van de netwerkkwaliteit van Schiphol. Dat is een belangrijke de stap voor borging van voldoende vrachtvluchten.

De vraag is alleen of Brussel het zinvol vindt om op dit moment een herziening door te voeren of dat zij de huidige regeling als hamerstuk verlengt met vijf jaar. In de containerlijnvaart gebeurde hetzelfde. De groepsvrijstelling voor consortia werd in 2019 met vier jaar verlengd, ondanks bezwaren van onder meer de European Shippers’ Council. Een belangrijk deel van de huidige problematiek in de containerlijnvaart is te herleiden naar deze vrijstelling op EU-mededingingsregels voor containerlijnvaartrederijen. De Nederlandse lobby gericht op het borgen van voldoende capaciteit voor luchtvracht moet zijn pijlen dan ook richten op Brussel. Anders zou voor ondernemers die afhankelijk zijn van luchtvracht het nieuwe normaal nog wel eens slechter kunnen uitpakken dan het oude normaal. En dat zou ook slecht zijn voor Nederland.