De Unie heeft de uitvoer naar Rusland verboden van producten die de structuur van het land kunnen versterken of die mogelijk ook voor militaire doeleinden bruikbaar zijn. De reactie uit Moskou was: dan hoeven we jullie vlees, kaas, eieren, groente en fruit ook niet meer. Maar wel jullie vodka, want anders zou onze president, Vladimir Poetin, zich erg impopulair maken.

Wie, ondanks de droevige aanleiding, iets vrolijks wil zien in de ruzie die het Westen met Rusland uitvecht over de Oekraïne-crisis, zou er dus op kunnen wijzen dat de ladingstromen tussen die twee regio’s een stuk evenwichtiger worden. Het voornaamste uitvoerproduct van Rusland is immers gas. Dat gaat voornamelijk door pijpleidingen onze kant op en wordt ons vooralsnog gewoon geleverd. Tot de winter komt, want als we dan nog niet zijn uitgeruzied, zal Poetin misschien de gaskraan dichtdraaien.

Volgens sommige berichten stonden er eind vorige week, toen de wederzijdse sancties nog nauwelijks bekend waren, ongekende rijen vrachtauto’s voor Russische grenzen te wachten. Inmiddels heeft de toestand zich ‘gestabiliseerd’, zegt Transport en Logistiek Nederland. De organisatie spreekt van een ‘nieuwe realiteit’. Vervoerders verkeren in onzekerheid. Wat staat er wel en niet op de lijsten van verboden invoerproducten? Welke samengestelde producten mogen wel en niet naar Rusland worden vervoerd?

Veel verladers en vervoerders hebben het risico dat de sancties meebrachten tijdig ingezien, zegt TLN. In het wegvervoer werd dat risico gelegd bij de Russische ontvanger van lading. In de scheepvaart hebben verzenders naar Rusland zich verdiept in de vraag welke ladingsoorten wel en niet naar het land kunnen worden getransporteerd. Een idee van de schade die de sanctiemaatregelen aan het wegvervoer toebrengen, heeft de wegvervoerorganisatie nog niet. We zijn bezig de feiten te vergaren, aldus een woordvoerder.

Steeds duidelijker tekent zich intussen af dat van directe compensatie voor deze schade, zowel voor telers, kwekers en fokkers van voedingswaren als vervoerders daarvan, geen sprake zal zijn. VNO-NCW wil vooral nadenken over de vraag óf er wel moet worden gecompenseerd. Als dat gebeurt, dan voor elke bedrijfstak, niet alleen voor bijvoorbeeld de land- en tuinbouw.

In beraad met het kabinet heeft de koepelorganisatie van het hele Nederlandse bedrijfsleven er echter vooral op aangedrongen om de gevolgen van de sancties – overcapaciteit, overschotten – op een andere manier te bestrijden, bijvoorbeeld door het opkopen van groente en fruit of door het aloude ‘doordraaien’. Zo’n andere manier is ook de inzet in België. De vraag in welke richting de oplossing precies moet worden gezocht, is echter nog lang niet beantwoord.

Folkert Nicolai