De economische groei lag in Nederland vanaf 2012 tot in 2019 op het niveau van andere westerse landen. Vorig jaar werden de eerste tekenen van afkoeling zichtbaar. De Nederlandse uitvoer van goederen liep terug door onzekerheid over onder meer de Chinese economie, het handelsbeleid in de VS, de terugval in de Duitse economie en de brexit.

De Nederlandse economie groeide in 2019 nog met 1,7%, terwijl de economische groei in Duitsland vrijwel stilviel. De onderzoekers wijzen er in het rapport verder op dat de werkgelegenheid in 2019 minder hard steeg dan in de jaren ervoor, waardoor ook een einde kwam aan de daling van de werkloosheid.

Voortekenen

Ondanks dat de voortekenen voor een dalende economie er al waren, keken veel bedrijven op voorhand naar 2020 als een potentieel topjaar. Door corona viel dat optimisme in één keer weg. Ronald Kuipers, commercieel directeur TVM Nederland: ‘De uitbraak van het coronavirus heeft ons versneld in een economische crisis gebracht.’

Volgens Machiel Bode, sector banker Transport en Logistiek bij ING worden de marktomstandigheden elk jaar uitdagender. ‘De transportmarkt komt steeds meer onder druk te staan vanuit de open markt en prijsconcurrentie. Denk aan lagelonenlanden en de opkomst van de platformeconomie. Alleen bedrijven die de gevaren onderkennen en hierop een actief beleid voeren, zijn opgewassen tegen deze veranderingen.’

Maatwerk

Ondernemers die op het juiste moment weten te schakelen, komen sterker uit de crisis, benadrukt Bode. ’Dat geldt niet alleen voor de coronacrisis, dat is ook van toepassing op elke andere crisis. Een generieke aanpak is er niet, het is maatwerk.’

Het rapport bevat een aantal case studies waaruit blijkt welke keuzes bedrijven op dit moment maken. Bas Group uit Etten-Leur heeft bij het toeslaan van de crisis in maart direct maatregelen genomen. Het wagenpark werd met 10% ingekrompen en voor de chauffeurs werd een vierdaagse werkweek ingesteld. Verder reduceerde het bedrijf het aantal overuren en nam het tijdelijk afscheid van zzp’ers en uitzendkrachten. Dit heeft er toe geleid dat Bas Group zelfs met een 23% lagere omzet in april een goed rendement kon noteren.

Lorenzo Bas, directeur van Bas Group: ‘Als je niet acteert, gebeurt er ook niets. Je moet jezelf afvragen: waar verdien ik geld en waar laat ik het liggen? Je moet luisteren naar je klanten en bedenken waar je op in kan spelen.’

Omschakelingen zijn voor Bas Group overigens niets nieuws, want ook in de crisis van 2009 moest het bedrijf reorganiseren. Het bedrijf, dat in 1986 werd opgericht en zich sindsdien primair richtte op wegvervoer naar Zuid-Europa, werd toen omgebouwd tot een meer allround ingestoken logistieke dienstverlener. ‘Alles wat uit de crisis van 2009 is geleerd, kon nu goed worden toegepast’, aldus de auteurs van het rapport.

Coronakortingen

Inspelen op veranderingen betekent overigens niet dat bedrijven ‘coronakortingen’ moeten geven, benadrukt TLN-directeur Jan Boeve: ‘Ik hoop dat we in deze crisis kunnen laten zien dat we een meerwaarde kunnen leveren en dat we onszelf niet klein maken, wat nog wel eens gebeurt. We hebben een hartstikke mooie sector, waarin we meer kunnen samenwerken. Daar kunnen we nog stappen in zetten.’

Behalve de economische neergang brengt de covid-pandemie ook wezenlijke veranderingen voor supply chains met zich mee. ‘De transportstromen binnen en buiten Nederland gaan de komende periode sterk veranderen’, zegt Kuipers. Door corona, de bijbehorende onzekerheid en de intelligente lockdown zijn consumenten massaal online gaan shoppen. Dat geldt ook voor artikelen die voorheen niet of nauwelijks online werden gekocht. Na de covidpandemie blijven de online verkopen hoog, verwachten de auteurs.

Retail

Corona zette ook Conelissen Groep uit Nijmegen aan het denken. Het bedrijf bedient met 400 vrachtauto’s onder meer filialen van Albert Heijn, Jumbo, Lidl en Kruidvat. Hoewel de vraag bij deze retailers de afgelopen maanden een ongekende piek beleefde, ziet Cornelissen toch aanleiding om het eigen businessmodel nog eens tegen het licht te houden. Ook in de supermarktretail is de verschuiving naar online winkelen immers zichtbaar.

Op dit moment heeft iedere supermarkt zijn eigen distributieoplossing. Dat is op termijn niet houdbaar en wenselijk, constateert Cornelissen Groep. De transporteur investeert daarom een nieuwe dienstverlening die gericht is op consumenten. Belangrijk element daarin is het opzetten van een nieuwe IT-structuur voor planning van routes en personeel.