In de Sectormonitor worden ieder kwartaal arbeidsmarktontwikkelingen gemonitord van werknemers en werkgevers die zijn aangesloten bij SOOB/Pensioenfonds Vervoer. Conclusie van het derde kwartaal: ondernemers ervaren door een tekort aan personeel belemmeringen voor hun bedrijfsactiviteiten.

Opvallend aan dit artikel vond ik niet zozeer de aandacht voor het chauffeurstekort. Wat mij in het bijzonder triggerde was de rol die de vakbond hierin speelt. De Sectormonitor komt onder andere tot stand in opdracht van FNV Transport en Logistiek. Een werknemersorganisatie, die onder meer tot doel heeft gelijke kansen, rechten en behandeling voor iedereen te creëren. En toch was dezelfde vakbond behoorlijk kritisch op mijn vorige column over de inzet van zzp’ers in het wegtransport. Mijn pleidooi om de eis van dienstbetrekking af te schaffen om zo het aanhoudende chauffeurstekort te beteugelen, viel niet bepaald in goede aarde.

Door de eis van dienstbetrekking worden zzp’ers namelijk geweerd uit het beroepsgoederenvervoer. Niettemin zijn er talloze chauffeurs die staan te trappelen om als zzp’er aan de slag te gaan. Afschaffen dus, die eis van dienstbetrekking en zorgen dat ook de zzp’er gelijke kansen, behandeling en rechten krijgt als de chauffeur in loondienst. Daar was de FNV het kennelijk niet mee eens en in reactie op mijn column werden direct de aloude krachttermen als ‘social dumping’, ‘schijnzelfstandigheid’ en de ‘mensonterende omstandigheden’ van stal gehaald. Lang verhaal kort, de FNV ziet weinig heil in het oplossen van het chauffeurstekort door zzp’ers toe te laten tot de transportbranche.

Maar waarom is de vakbond zo fel gekant tegen afschaffing van de eis van dienstbetrekking? Rechten van zzp’ers kunnen namelijk ook op hele andere manieren worden gewaarborgd dan door een arbeidsovereenkomst. Ik vermoed dan ook dat er hele andere motieven meespelen. Al in 2006 lag er een wetsvoorstel op tafel om de eis van dienstbetrekking af te schaffen. De Tweede Kamer meende dat een beroepsvervoerder om volstrekt valide bedrijfseconomische redenen een zzp’er in zou moeten kunnen zetten zonder direct een arbeidsovereenkomst aan te gaan. De vakbonden hadden ook toen hun bedenkingen. Zij meenden dat de verklaring van dienstbetrekking zou waarborgen dat de werkgever de Cao Beroepsgoederenvervoer naleeft. En daarmee komt de werkelijke aap uit de mouw.

Anders dan waar de eis van dienstbetrekking ooit voor is ingevoerd, namelijk ter waarborging dat het vervoer voor rekening en risico van de beroepsvervoerder geschiedt, ziet de FNV deze eis als een waarborg dat de werkgever de cao naleeft. Of beter gezegd, dat de chauffeur is gebonden aan de cao. Een zzp’er is dat niet en daarmee verdwijnt ook een potentieel vakbondslid. Uitholling van het aantal mensen dat onder de cao valt, zou namelijk het bestaansrecht van vakbonden aantasten.

Met mijn betoog tot afschaffing van de eis van dienstbetrekking heb ik getracht een inhoudelijke discussie op gang te brengen over een onderwerp dat in zijn huidige vorm tot talloze procedures leidt. Binnen die discussie heb ik – zowel in als buiten de rechtbank – de taak om op te komen voor de belangen van de wegvervoerders, net zoals de vakbond diezelfde taak heeft voor de belangen van haar leden. De enige doelen en motieven die in deze discussie zouden moeten spelen, zijn gelijke kansen, rechten en behandeling voor iedereen. Dus ook voor de zzp’er.