Je bent gekozen tot Havenvrouw van het Jaar 2020. Hoe bijzonder vind je dat?

Ik vind het een enorme eer. Het bijzondere is dat het compleet onverwacht was. Ik meen oprecht dat ik nooit aan mezelf had gedacht.

Wie was volgens jou ook een verdiende winnaar geweest?

Ik had zelf twee dames in gedachten van wie ik vind dat zij veel doen voor de Rotterdamse haven en de maritieme sector. Die twee namen heb ik ook doorgegeven voor de verkiezing. (lacht) En die namen ga ik niet zeggen.

Per 1 januari 2021 werd de Scheepsverkeerswet gewijzigd en heeft Nederland een nieuwe Loodswet: Loodsplicht Nieuwe Stijl (LNS). Wat vind jij daarvan?

Er zijn nog wel wat hobbeltjes op de weg. Zo gelden voor het gebied Scheldemonden aparte afspraken die niet overeenkomen met andere havengebieden. Dat zou gelijk getrokken moeten worden. De herziening van de Loodswet is zoveel jaar geleden gestart om juist meer eenduidigheid en versimpeling te krijgen. Ik snap dat gebieden van elkaar verschillen en dus niet alles kan over een kam geschoren kan worden, maar tegelijkertijd moeten er ook niet te veel uitzonderingen worden gecreëerd. Dan ga je aan het doel voorbij wat beoogd wordt met de LNS.

Wat waren voor jou hoogtepunten in 2020?

Een hoogtepunt was dat de minister van Infrastructuur en Waterstaat heeft aangegeven dat zij aan de slag gaat met de oprichting van een nationale maritieme autoriteit waarmee, naar wij hopen, de dienstverlening richting de maritieme spelers zal worden verbeterd. En ook al hebben onze leden door Covid-19 veel ellende meegemaakt, de crisis heeft ook aandacht en bekendheid aan onze sector gegeven. Als de zeescheepvaart aan de orde komt, staat normaliter vaak de negatieve component centraal, maar nu konden we duidelijk communiceren dat de samenleving afhankelijk is van de zeescheepvaart en 90% van alle goederen over zee wordt vervoerd.

Wat waren voor jou dieptepunten in 2020?

By far het diepste dieptepunt van 2020 waren de zeelieden die vastzaten. Vanuit de rederswereld gaat het jaar de geschiedenisboeken in als het jaar van de coronapandemie en de gevolgen daarvan voor de bemanningen. Maar ook specifieke segmenten van rederijen, zoals de cruisesector, zijn gigantisch hard geraakt. Een beetje licht aan het einde van de tunnel voor zo’n sector zou heel prettig zijn, maar aan het begin van 2021 is dat nog ver te zoeken. Ook de ferry’s en zware lading hebben het goed voor de kiezen gekregen en vangen nog steeds de klappen op. En die strijd gaat nog wel even door. Daar maak ik me wel zorgen over. Hoeveel vet hebben ze op de botten en hoe gaan ze deze crisis uitkomen? Alles wat je nu extra investeert, moet vroeg of laat toch terugverdiend worden.

2020 is ook het jaar van de luchtbrug. Hoe trots ben je daarop?

Ik ben mezelf niet bewust van het feit dat er toen iets heel bijzonders is opgezet. We bedachten samen met KLM wat noodzakelijk was om de zeevarenden afgelost te krijgen en zo ontstond het idee. Het blijft een kwetsbare oplossing, omdat reisrestricties door de coronapandemie continu veranderen. Ik was heel blij toen ik vorige maand vernam dat KLM en het OMT besloten dat intercontinentale vluchten gewoon door konden gaan. Ik zag die luchtbrug eerst al instorten. Daarnaast zijn maatregelen die Nederland heeft afgekondigd, zoals een sneltest, niet alleen problematisch voor de cabin crew van KLM, maar ook voor een heleboel zeevarenden. Simpelweg omdat die tests niet overal voorhanden zijn. Daar zijn we as we speak heel druk mee bezig. De sneltest mag geen extra belemmering vormen voor zeevarenden om afgelost te worden, maar het beleid van de Nederlandse overheid moeten we ook respecteren. Hoe zorgen we dat op locaties waar nu geen sneltesten zijn, sneltesten komen?

Welke doelen heb je voor 2021?

De focus blijft op Covid-19, het faciliteren van bemanningswisselingen en het laten varen van schepen. Maar we zien ook dat de piraterij aan de westkust van Afrika schrikbarend toeneemt. Een heel negatief onderwerp waar we iets aan moeten doen. Het probleem dient wel in internationaal verband te worden opgepakt en opgelost: IMO (International Maritime Organization, red.) en ICS (International Chamber of Shipping, red.) zijn erbij betrokken. Of het nu om een Nederlands gevlagd schip gaat of om Nederlandse bemanningsleden, Nederland moet zich zorgen blijven maken om de vraag of schepen daar veilig kunnen varen.

In hoeverre verwacht je dat de coronacrisis nog effect zal hebben op de zeevaart?

Dat verschilt per segment. Zo is er in de containervaart een gebrek aan containers en heeft de tankervaart in het begin van de pandemie goed gedraaid als opslag. Het effect op cruises en ferry’s duurt nog wel even voort. Die impact is enorm. Ik vind het lastig om te zeggen hoe lang segmenten deze crisis nog volhouden. Het moge duidelijk zijn dat het voor de cruisesector op deze manier wel heel zwaar wordt. Rederijen blijven er ondertussen alles aan doen om ervoor te zorgen dat veiligheid en gezondheid aan boord worden gegarandeerd. Cruiserederijen praten bijvoorbeeld graag mee over vaccinatieprogramma’s: voor de bemanning zelf, maar ook voor hun gasten. Om zekerheid te krijgen dat een reis coronavrij kan worden begonnen, zodat er geen uitbraak ontstaat aan boord. De vaccinatiestrategie is een nationale strategie die niet supranationaal wordt opgepakt. Zo kan het zijn dat Amerika anders kijkt naar voorrang van vaccinatie voor cruiseschepen dan landen in Europa.

Ben je zelf al coronamoe?

Ja, ik denk net als iedereen. Werktechnisch gun ik alle reders en hun bemanningen dat iedereen weer veilig en snel kan reizen en dus ook afgelost kan worden. We willen ons ook weer volledig kunnen focussen op alle dossiers die naast corona spelen en waarvoor we nu heel erg moeten oppassen dat die niet ondergesneeuwd raken door de coronadruk. Zo heeft een dossier als de herziening Wet zeevarenden wat vertraging opgelopen. De mensen die zich daarmee bezighouden, zijn werkzaam in de arbeids- en sociale hoek en dus volop bezig met de bemanningswisselingen en Covid-19. Toch gaat 90% van de dossiers, zoals verduurzaming, loodsplicht, piraterij en brexit, gewoon door.

De eerste periode na de brexit zit erop. Hoeveel impact heeft de brexit tot nu toe op de zeevaart? En wat viel je op?

De visserij heeft zonder twijfel veruit de meeste last van de brexit. Het grootste probleem is dat de sector een heel groot gedeelte van de visgronden is kwijtgeraakt. De Schotse en Ierse vissers dachten zo hun voordeel te kunnen pakken, maar als puntje bij paaltje komt, zitten zij nu met vis waar ze geen afzetmarkt voor hebben.

Hoe is de situatie nu van reders en hun zeevarenden? Zijn de problemen wat betreft aflossingen van bemanningen helemaal opgelost?

De problemen zijn zeker nog niet opgelost. Het wordt alleen maar lastiger door de Britse, Zuid-Afrikaanse en Braziliaanse corona-varianten. Steeds meer landen nemen strengere maatregelen. En als landen op slot gaan, kom je er niet meer weg of kun je er niet meer naartoe. De zeescheepvaart is en blijft toch een mannetje-voor-mannetje-systeem. De IMO zegt dat er op dit moment nog zo’n 400.000 zeevarenden vastzitten. En ik dacht dat alle Nederlandse zeevarenden inmiddels waren afgelost, maar ik krijg nu weer gevallen door van Nederlandse zeevarenden die vastzitten en door bijvoorbeeld de sneltest-eis niet weg kunnen. De problematiek wordt alleen maar ingewikkelder.