De afname van de inflatie komt vooral door de prijsontwikkelingen van motorbrandstoffen en voeding. In juni waren motorbrandstoffen ruim 23 procent goedkoper dan in juni 2022. In mei waren de prijzen dik 18 procent lager dan in dezelfde maand een jaar eerder. Voedingsmiddelen waren in juni 13,1 procent duurder dan vorig jaar. In mei was de prijsstijging op jaarbasis 15,2 procent.

De prijsontwikkeling van energie, zoals elektriciteit, gas en stadsverwarming, had daarentegen een verhogend effect op de ontwikkeling van de inflatie. Energie was in juni 19,1 procent goedkoper dan in dezelfde maand vorig jaar. In mei waren de prijzen nog 24,9 procent lager dan een jaar eerder.

Het statistiekbureau maakte in juni voor het eerst gebruik van een nieuwe methode om energieprijzen te meten in het inflatiecijfer. Voor de nieuwe methode worden contractgegevens van huishoudens bij energieleveranciers verzameld. Op basis van deze data wordt nauwkeuriger berekend welke tarieven huishoudens werkelijk voor gas en elektriciteit betalen. Bij de oude methode werden alleen prijzen van nieuwe contracten die huishoudens bij energieleveranciers kunnen afsluiten gebruikt.

Tabak was in juni 14,7 procent duurder dan in dezelfde maand een jaar eerder. In mei was dat 1,5 procent. De accijnsverhoging op tabaksproducten per 1 april 2023 zorgde voor een stijging van de prijzen. Omdat er in de eerste maanden na de accijnsverhoging nog tabaksvoorraden met oude accijnstarieven werden verkocht, werkt de accijnsverhoging met wat vertraging door in de verkoopprijzen.

Om een goede vergelijking te maken met andere Europese landen geeft het CBS ook inflatiecijfers volgens de Europese methode, waarin onder meer geen rekening wordt gehouden met de woninghuren. De geldontwaarding kwam dan uit op 6,4 procent, tegen 6,8 procent in mei. De inflatie in de eurozone daalde van 6,1 procent in mei naar 5,5 procent in juni.