Value Maritime spreekt van een wereldprimeur: de ‘Nordica’ wordt het eerste schip dat zelf CO2 opvangt en opslaat terwijl het operationeel is. De onder Nederlandse vlag varende ‘Nordica’ is momenteel in gebruik bij de Singaporese rederij X-Press Feeders. Maarten Lodewijks en Christiaan Nijst, de oprichters van Value Maritime, stellen dat het CO2-opvangsysyeem ‘verzekert dat de scheepvaart zijn doelstellingen voor 2050 op korte termijn kan halen’.

Er is al wel een testschip in Japan dat volgens Lodewijks hetzelfde ‘kunstje’ kan, maar dat gebruikt een conventioneel proces dat meer energie nodig heeft en dat zich richt op het afvangen van kleinere hoeveelheden CO2 dan mogelijk is met de techniek op de ‘Nordica’.

Het systeem van Value Maritime vangt het uitgestoten broeigaskas van het schip op, om die vervolgens op te slaan in een ‘CO2-batterij’. Die CO2-batterij kan in de haven vervolgens ontladen worden, waarna de CO2 kan worden getransporteerd naar klanten die het kunnen hergebruiken, bijvoorbeeld in de agrarische sector.

Coronacrisis

Vorig jaar september sprak NT met Lodewijks nog over het filtersysteem dat hij samen met Nijst heeft ontwikkeld, toen nog zonder de opvang en opslag van CO2. Reders waren sinds vorig jaar wereldwijd verplicht om de zwaveluitstoot van hun op bunkerolie varende schepen te verminderen. De zogenoemde scrubber haalt niet alleen zwavel uit uitlaatgassen, maar ook ultrafijn fijnstof.

Bovendien zorgt de scrubber ervoor dat de ph-waarde wordt geneutraliseerd. Behalve een lagere CO2-uitstoot wordt zo ook een reductie van de verzuring van het zeewater gerealiseerd. De witte doos, zoals Lodewijks het systeem ook wel noemt, is nu dus uitgebreid met de mogelijkheid om CO2 op te vangen en op te slaan. ‘Het afvangen van fijnstof is een van de dingen die moet gebeuren, wil je goed CO2 kunnen afvangen.’ De CO2 moet vervolgens ook weer van boord. ‘Dat doen we met die CO2-batterijen, die het formaat hebben van 20-voets-containers.’

De uitbreiding van hun Value Maritime-systeem met het opvangen en opslaan van CO2 is er vooral gekomen door de coronacrisis, vertelt Lodewijks. ‘Het werd wat rustiger dan we hadden gehoopt. In deze periode hebben we gekeken naar ontwikkelingen die in de markt spelen en kwamen zo op het opvangen en opslaan van CO2-uitstoot.’

Langzamer varen

De tendens is volgens Lodewijks dat regels met betrekking tot duurzaamheid in de scheepvaart ‘echt strenger worden’. ‘De mensen accepteren vervuiling van het milieu niet meer; terecht in mijn optiek. De schepen moeten gewoon schoner. En niemand wil graag zelf de rekening betalen voor de verduurzaming, dus strenge wetgeving lijkt nodig.’

Lodewijks vervolgt: ‘Per 1 januari 2023 moeten schepen aan strenge eisen voldoen voor wat betreft CO2-uitstoot. Er komt een maximale hoeveelheid CO2 die uitgestoten mag worden per schip.’ Het is volgens Lodewijks heel lastig om daaraan te voldoen, maar een aantal aanpassingen kan wel gedaan worden om de uitstoot te reduceren, zegt hij.

‘Zoals een optimale vaarroute uitstippelen en zeilen op het schip zetten. Dat scheelt een paar procenten. Maar sommige schepen moeten volgens de regels wel 40% terug qua CO2-uitstoot.’ Lodewijks zegt dat langzamer varen relatief veel CO2-uitstoot scheelt, ‘maar dan komt lading later aan en dat kan ook niet de bedoeling zijn. Dan wordt het verleidelijk om voor alternatief vervoer te kiezen, zoals het wegvervoer’.

Value Maritime begint met het opladen en ontladen van de CO2-batterijen bij Rotterdam Short Sea Terminals (RST). De verzamelde CO2 zal in de regio Rotterdam worden gebruikt in de glastuinbouw. Het Rotterdamse bedrijf verwacht op korte termijn ook in andere havens zulke op- en ontlaadlocaties te kunnen openen, en noemt daarbij in elk geval Bremen, Hamburg, Gdynia en Gdansk. ‘Daar lopen gesprekken over.’

Lodewijks: ‘De glastuinbouw heeft CO2 nodig om hun planten te kunnen laten groeien. Bedrijven in die sector moeten van hun gaswarmtekrachtcentrales af om te vergroenen. De energie voor de lampen en de warmte in de kassen moeten allemaal met windmolens en zonnepanelen worden opgewekt, maar dan is er nog steeds CO2 nodig.’ Die moet de glastuinbouw extern inkopen, en daar voorziet Value Maritime straks dus in. ‘Van de CO2 van ‘Nordica’ worden rozen gekweekt.’

Lodewijks zegt geen idee te hebben waar Value Maritime volgend jaar september staat. Wel weet hij dat het nu zaak is om goede outlets te vinden, dichtbij havens. Ongeveer dezelfde opzet zoals bij RST. ‘Outlets dichtbij de havens is heel belangrijk, want het zou nergens op slaan om CO2 door het hele land te sjouwen.’

Paar duizend schepen

Eerst gaat alleen de ‘Nordica’ gebruikmaken van het zelf CO2 opvangen en opslaan. Maar dat gaat veranderen op de korte termijn. Lodewijks zegt dat er recent vijf scrubbers zijn verkocht, waarvan vier met het ‘plug & play’-systeem voor opvang en opslag van CO2. Andermaal is Visser Shipping de klant. ‘Dat bedrijf wil stappen maken in de verdere vergroening van hun vloot.’ Lodewijks hoopt dat in maart zodoende vijf schepen rondvaren met het ‘plug & play’-systeem, de ‘Nordica’ meegeteld. Het bedrijf richt zich vooral op kleine tot middelgrote schepen.

Value Maritime merkt een groeiende interesse uit de markt nu de wetgeving omtrent CO2-uitstoot voor de scheepvaart gaat veranderen. Het bedrijf verwacht dat ‘als de wetgeving echt zo streng wordt’ er in 2025 wel een paar duizend schepen met de CO2-afvangsystemen rondvaren. ‘Er zijn meer dan genoeg schepen’, lacht Lodewijks.